EN
“The flat surface — including how patterned fields and colour blocks, as well as their meanings, relate to each other on it — is an important point of departure for my work. For the upcoming project at DE RUIT in Rotterdam I effectively separated these elements from each other, placing them in the exhibition space as such.” A.C.
DE RUIT - Project space Rotterdam
17 mei - 14 juli 2024
Tronie* — experiment in the exhibition space
For DE RUIT, Anuli Croon worked with sheets of semi-transparent tracing paper, as used by architects, stuck together in pairs. Lodged between them are colourful shapes — also made of paper, also semi-transparent. Although they appear to have been smoothed out, the incoming light still reveals subtle creases: this is, and always will be, ‘paper’.
Floating colours
The semi-transparent sheets of paper, and consequently also the colours in between them, overlap, thus resembling theatrical side wings. But while these are meant to hide everything in the background, Croon’s paper side wings actually reveal what lies beyond them.
Holes have been cut into the shapes — smaller and larger ones. This causes a play of incoming light and resulting shadows that further enhances the three-dimensional side-wing effect. Between them is a void, which becomes even deeper, less tangible and touchable due to all the reflections on the mirror window.
The colours are floating around in this void: sometimes alongside each other, sometimes on top of each other, and occasionally overlapping. This results in blended colours that are subject to constant changes while you pass the work.
Individually, the colour blocks themselves, as well as the holes cut into the paper, are quite abstract — simply ‘colour’, simply ‘light-and-shadow’. They may, however, suddenly coincide to form a figurative image; not flat and level like in a painting, but in three dimensions. Or actually four, the last being your own movement. A similar ‘time factor' also manifests itself in the slow shifting motion of the sunlight, which simultaneously causes all kinds of colour patches and shadows on the grey interior floor — these also shift along.
Studio visit
In preparation for this presentation and the present text, I visit Anuli in her studio — located in a basement, a former boiler room — in the Rotterdam Provenierswijk neighbourhood. A small room to the side is filled with book cases, while another one is filled with bubble-wrapped paintings that have either just returned from the exhibition I recently saw, or are ready to travel. Hanging on the surrounding walls are the canvases she is currently working on, both smaller and larger ones, some measuring 180x150 cm. There is only a small amount of direct daylight, and it is quiet: the hectic outside world far away, immersed in tranquillity and concentration. We are sitting at a table, facing each other, having coffee and speculaas biscuits.
I was already familiar with Anuli Croon’s work and thought it would be perfect for DE RUIT: its visual language invariably monumental, both on a larger or smaller scale. With stylised, yet still recognisable motifs in strong, solid colours — occasionally vibrant, usually muted. They exude a peacefulness befitting of this studio space. Some depict one or two human figures in frontal view, sometimes from the waist up, at other times just a head; not ‘actual’ people, not portraits, more like ‘people in general’ — almost still lives. Other canvases feature a single, flowerless vase, or nearly abstract urban architectural structures, also in frontal view, just like the human figures.
Anuli Croon
Anuli Croon (Leeuwarden, 1964) studied painting at the Royal Academy of Art and Design in ‘s-Hertogenbosch. Graduating in 1989, she subsequently moved to Rotterdam, where she has been living and working since 1990. As a child she wanted to become either a cartoonist or a fashion designer. After finishing secondary school she was torn between studying literature and enrolling in an art academy. “I was living in Eindhoven at the time.’s-Hertogenbosch had an excellent reputation for painting. René Daniels had studied there. And I did not want to go to an art academy in the Randstad area.”
After graduating, Croon left ‘s-Hertogenbosch — “that city felt increasingly oppressive to me” — and settled in Rotterdam — “wonderfully metropolitan, wonderfully raw”. In those days that Rotterdam rawness entailed crumbling residential estates, redundant port areas punctuated with empty warehouses and industrial buildings, loads of activities in South Rotterdam (‘Zuid’) and at Nighttown, and numerous impromptu dance parties. In other words, a city with frayed edges, where many things were yet unregulated. A magnet for artists, with cheap studios, loads of room to organise things yourself, and lots of freedom.
Over the past 35 years, it was here that Anuli Croon was able to develop a clearly recognisable visual language completely her own. At first glance much of that previous impetuousness seems to have been replaced by visual peace and serenity. On closer inspection, however, her paintings turn out to be extremely complex.
Visual language
Typical for Croon’s paintings is the interaction between the main form and the — often equally intriguing — residual forms. There is hardly any space left as foreground and background often merge into each other. The main motif frequently subsides into the background, overgrown by a wide variety of grids and structures. These were constructed using sturdy lines or small line segments, all kinds of subtle dotted patterns, or larger circular, almost hole-like, shapes. Rhythm takes priority over space.
There is no three-dimensionality, no line perspective, everything remains flat; depth is only created by the colours and colour blocks themselves.
The shapes have very precise contours and the colour inside these is uniform and solid; sometimes vibrant, at other times more muted and subdued. It is an elaborate palette in which not everything has been rigidly reduced to primary colours, black-and-white, or straight angles. Instead there is a visual vivacity, partly due to the undulating contours fanning out in all directions.
There are no wild gestures with large paint brushes; Croon exchanged these for paint rollers. However, those who look closely will still discover tiny brush strokes, applied with delicate paint brushes. Sometimes the paint is matte and opaque, while at other times it is somewhat glossy. This makes you aware of how thick the layers of paint are. The works also feature gradient colours, especially in the grid patterns that often have somewhat frayed edges and seem to have been painted off the cuff, loosely. Here it becomes clear that in all their rigid stylisation, these paintings are still handcrafted, artisanal. “That breathes life into them,” Anuli says, “too rigid is boring!”
Colours and shapes — those are what it is all about, those are what you should be looking at, those are the main event.
“I like ‘silent’ themes”
Anuli’s paintings zoom in on classical themes: people, still lives, landscapes. Nothing really happens in them. Her people are not engaged in conversation, there are no words, no deeds, no action, no ‘togetherness’, they are not even looking at each other, or at us. Her vases and jugs are not filled with flowers, which also means no blossoming and floral smells, or withering; there isn’t even a slow slug in sight. Her urban landscapes do not depict noisy squares or busy traffic flows, no parties or events, no spectacular cloudy skies, no daylight or darkness. They are, however, all about silence, the sounds of silence.
Anuli says she is not a fan of drama, but instead searches for the moments in between major events. Although invariably figurative, her images are highly stylised and therefore nearly abstract. They are also generalised: there are no portraits of ‘actual’ people, no specific objects, no recognisable cities. Stylisation thus equals de-individualisation: it is not about ‘that particular vase’, but rather about ‘a vase in general’. Her ‘people’ are often prototypical as well: a parade of awkward clowns, introverted characters, clumsy office clerks, pathetic sufferers of life. It is all hardly exuberant, hardly cheerful. A reflection on urban life perhaps? But again: pay attention to the shapes and colours — that is where things start getting exciting!
Tronie: experiments
“For DE RUIT I wanted to create something unlike anything I had ever done before,” Anuli Croon told me upon entering her space. And this meant doing experiments and simply allowing things to happen… While in her paintings she had always been in full control of all aspects, she now had to be brave enough to slacken the reins — an additional puzzle! On the canvas she can carefully mix her colours, but here she worked with paper in standard colours. Fortunately this paper is transparent; the side wings and the openings in them give rise to colours and perspectives that would be difficult to predict…
Paintings are hanging silently on the wall, the stretched canvas entirely smooth. Anuli occasionally works on glass, sometimes also using sleek sheets of plastic in various colours, transparent or opaque. The paper used for the presentation at DE RUIT can hardly be called smooth and is suspended away from the glass: it is thus able to move along with the airflow (heat, draught, et cetera).
This affects the mutual relationships of the colour blocks. While Anuli usually plans and demarcates elements such as these very precisely, to a certain extent these coloured shapes — positioned next to as well as on top of each other — are leading lives of their own, with the reflections on the mirrored window also participating.
What you see is all subject to constant change while you are passing by, or eventually pause to look. A moving image!
Guus Vreeburg / DE RUIT 20240515
*
‘Taken from Dutch seventeenth-century painting, the term tronie refers to a study of an exaggerated or generalised facial expression. Tronies are not intended as portraits or caricatures and do not depict an identifiable person.’
NL > EN by Art Of Translation / Marie Louise Schoondergang
NL
“Het platte vlak – inclusief hoe patroonvelden en kleurblokken, en hun betekenissen, zich daarop tot elkaar verhouden – is een belangrijk uitgangspunt voor mijn werk. Voor het komende project bij DE RUIT in Rotterdam heb ik deze elementen daadwerkelijk van elkaar gescheiden en als zodanig in de ruimte geplaatst." A.C.
DE RUIT - Projectruimte Rotterdam
17 mei - 14 juli 2024
Tronie – experiment in de ruimte
Voor DE RUIT werkt Anuli Croon met vellen semi-transparant kalkpapier, zoals architecten gebruiken, twee aan twee tegen elkaar geplakt. Daartussen kleurige vormen – ook papier, ook semi-transparant. Het lijkt gladgestreken, maar door het licht buiten blijven subtiele kreukels zichtbaar: het is en blijft ‘papier’.
Zwevende kleuren
Die semi-transparante vellen papier, en daarmee die kleuren, overlappen elkaar, als theatercoulissen. Waar díe alles erachter verbergen, laten déze coulissen het achterliggende juist zichtbaar.
Er zijn gaten in gesneden – kleine en grotere. Zo ontstaat een spel van ópvallend licht, en de schaduwen daarvan. Die versterken de dieptewerking van die coulissen. Daartussen ijle ruimte. Door alle reflecties op de spiegelruit wordt die wordt nóg dieper, nóg minder tastbaar en aanraakbaar.
In die ijlte zwevende kleuren. Soms naast elkaar; soms ook achter elkaar, en dan weer overlappend. Zo ontstaan mengkleuren die, terwijl je voorbijloopt, ook nog eens voortdurend veranderen.
Die kleurvlakken zelf, en de uit het papier gesneden gaten, zijn afzonderlijk heel abstract – enkel ‘kleur’, enkel ‘licht-en-schaduw’. Maar ineens vallen ze zodanig samen, dat een figuratief beeld ontstaat; niet plat en vlak, als op een schilderij, maar in drie dimensies. Of eigenlijk vier – die van je eigen beweging. Die factor ‘tijd’ zit ook in het langzame schuiven van het zonlicht; dat zorgt tegelijkertijd voor allerlei kleurvlekken en schaduwen op de grijze vloer binnen – ook die schuiven mee.
Atelierbezoek
Ter voorbereiding op deze presentatie, en van deze tekst, was ik bij Anuli op bezoek in haar atelier in de Provenierswijk. Souterrain, een voormalige stookkelder. Een kleine zijruimte vol boekenkasten; de andere vol schilderijen in bubbeltjesplastic – net terug van de tentoonstelling die ik onlangs zag, of ready to travel? Rondom: wanden met doeken waarmee ze nu bezig is – kleine en grotere, sommige 180x150 cm. Er is weinig direct daglicht, en het is stil: de jachtige buitenwereld ver weg, hierbinnen rust en concentratie. We zitten aan tafel, tegenover elkaar – met koffie en speculaasjes.
Ik kende haar werk al langer. Perfect voor DE RUIT. Groot formaat, of klein: steeds een monumentale beeldtaal. Gestileerde maar herkenbare motieven; stevige, vlakke kleuren – soms spetterend, meestal gedempt. Ze stralen een rust uit die past bij deze atelierruimte. Mensen, alleen of met z’n twee, soms from the waist up, dan weer enkel een kop; niet ‘echte’ mensen, niet portretten – eerder ‘mensen-in-het-algemeen’. Ook doeken met een enkele vaas – zonder bloemen; net als die mensen frontaal in beeld, stillevens haast. Ook bijna-abstracte structuren van stedelijke architectuur.
Anuli Croon
Anuli Croon (Leeuwarden, 1964) woont en werkt sinds 1990 in Rotterdam, nadat ze in 1989 was afgestudeerd aan de Koninklijke Academie voor Kunst en Vormgeving in Den Bosch. Als schilder. Als kind wilde ze striptekenaar worden, of modeontwerper. Na de middelbare school twijfelde ze tussen literatuurwetenschap en kunstacademie. “Ik woonde toen in Eindhoven. Den Bosch had een goede naam voor schilderkunst. René Daniels had er gezeten. En ik wilde niet naar een academie in de randstad”.
Eenmaal afgestudeerd vertrok ze vanuit Den Bosch – “dat werd me te benauwd” – naar Rotterdam – “lekker grootsteeds, en lekker rauw”. Rauw Rotterdam toen: brokkelende woonwijken, overtollig geworden havengebieden vol lege pakhuizen en industriegebouwen, veel ‘op Zuid’, veel Nighttown en spontane danceparty’s. Stad dus met randen en rafels, veel dat nauwelijks nog geregeld was. Magneet voor kunstenaars: goedkope ateliers, so-wie-so veel ruimte om dingen zelf te organiseren, veel vrijheid.
Dáár ontwikkelde Anuli Croon de afgelopen 35 jaren een heel eigen, herkenbare beeldtaal. Op het eerste gezicht lijkt daarin veel van die onstuimigheid plaatsgemaakt te hebben voor visuele rust en sereniteit. Bij nader inzien blijken haar schilderijen toch heel complex.
Beeldtaal
Karakteristiek voor Croon’s schilderijen is de wisselwerking tussen hoofdvorm en restvormen daaromheen – vaak even intrigerend als het hoofdmotief. Er is nauwelijks ‘ruimte’: voor- en achtergrond lopen vaak in elkaar over. Vaak zakt het hoofdmotief weg in het beeldvlak, overwoekerd door allerlei grids en structuren. Die zijn opgebouwd uit forse lijnen of losse lijnstukjes, allerlei fijnzinnige stippelmotieven of grotere cirkelvormen – bijna gaten. Ritme is belangrijker dan ruimte.
Er is geen driedimensionaliteit, geen lijnperspectief, alles blijft plat; diepte ontstaat vanuit de kleuren en kleurvlakken zelf.
Vormen hebben nauwkeurige contouren, en zijn daarbinnen egaal en vlak van kleur. Soms helder, dan weer meer gedempt en ingetogen. Een uitgebreid palet: hier niet alles streng gereduceerd tot primaire kleuren, zwart-en-wit, en rechte hoeken. In plaats daarvan visuele levendigheid, mede door golvende contourlijnen die alle kanten opwaaieren.
Geen wilde gebaren met grote kwasten; die heeft Croon ingeruild voor verfrollers. Als je goed kijkt zie je wel degelijk ook ragfijne streekjes, van fijnzinnige penselen. De verf is soms mat en ondoordringbaar; dan weer ietsje glanzend: dan kun je de dikte van de verflagen vermoeden. Verglijdende kleuren zijn er ook, vooral in de gridpatronen; die hebben vaak wat rafelige randen, en lijken uit de hand geschilderd, losjes. Daar zie je dat de schilderijen, bij alle strakke stilering, toch handwerk zijn, ambachtelijk. “Zo komt er leven in”, zegt Anuli, “te strak is saai!”
Kleuren, en vormen – dáár draait het om, dáár moet je naar kijken, dát valt er te zien.
“Ik houd van ‘stille’ onderwerpen”
In Anuli’s schilderijen komen klassieke thema’s aan de orde: mensen, stillevens, landschappen. Er gebeurt eigenlijk niets. Bij haar mensen geen gesprekken of woorden, geen daden en actie, geen ‘samen’, niet eens kijken – niet naar elkaar, en ook niet naar ons. In haar vazen en kannen geen bloemen, dus ook geen bloeien en geuren, of verwelken; niet eens een slowe slak. In haar stedelijke landschappen geen lawaaiige pleinen of verkeersstromen, geen feesten of evenementen, geen spectaculaire wolkenluchten, geen daglicht of duisternis. Vooral stilte, de sounds of silence.
Ze houdt niet van drama, zegt ze; ze zoekt juist de momenten tussen Grote Gebeurtenissen. Hoewel altijd figuratief, zijn haar beelden sterk gestileerd, en daardoor bijna abstract. Algemeen ook: geen portretten van ‘echte’ mensen, geen specifieke voorwerpen, geen herkenbare steden. Stileren is ont-individualiseren: niet ‘die ene vaas’, maar ‘vaas’ in het algemeen. Ook haar ‘mensen’ zijn vaak prototypisch: een parade knullige clowns, introverte types, onhandige kantoorklerken, zielige levenslijders. Weinig uitbundig, weinig vrolijk allemaal. Reflectie op stedelijk leven? Maar nogmaals: kijk naar de vormen en kleuren – dáár spettert het!
Tronie: experimenteren
“Voor DE RUIT wil ik iets maken wat ik nooit eerder gedaan heb” – zei Anuli Croon, meteen toen ik bij haar binnenkwam. Experimenteren, en maar zien wat dat oplevert... Op haar schilderijen heeft ze alles in eigen hand – nu moest ze dingen durven loslaten. Dat is een extra puzzel! Op canvas kan ze haar kleuren zorgvuldig mengen; nu zijn er de standaardkleuren van het papier waarmee ze hier werkt. Gelukkig is dat transparant; de coulissen, en de openingen daarin, zorgen voor mengkleuren en doorzichten, die maar nauwelijks te plannen zijn...
Schilderijen hangen stil tegen de wand, het opgespannen canvas helemaal glad. Soms werkt Anuli op glas, zoals met strak kunststoffolie in diverse kleuren, al dan niet transparant. Het papier bij DE RUIT is níet glad, en hangt los van het glas: het kan meebewegen op luchtstromen (warmte, tocht, enzovoort).
Dat heeft consequenties voor de kleurvlakken onderling. Waar Anuli die gewoonlijk heel precies plant en afbakent, leiden de kleurvormen – naast elkaar, maar ook achter elkaar – nu tot op zekere hoogte hun eigen leven. Ook de reflecties op de spiegelruit spelen mee.
Wat je ziet verandert voortdurend terwijl je langsloopt, of uiteindelijk stilstaat. Een beweeglijk beeld!
© Guus Vreeburg / DE RUIT
20240515
This project was made possible by financial support from CBK Rotterdam with 'De Praktijk bijdrage'.
Anuli Croon
Rotterdam
e info [at] anulicroon [dot] nl
m +31 [0] 6 144 8 35